Jak minął 2017 rok w ogrodzie społecznościowym Fort Bema?
Sezon ogrodniczy właściwie już zakończony, czas więc na krótkie podsumowanie roku w Ogrodzie Społecznościowym Fort Bema, w którym działamy.
Rok 2017 to trzeci sezon działania ogrodu i jednocześnie pierwszy, w którym inicjatywa prowadzona była w całości bez wsparcia zewnętrznego. Nie zdecydowaliśmy się na przedłużenie współpracy z dzielnicą w ramach Inicjatywy Lokalnej (o czym szerzej napiszemy niedługo), dlatego też wszystkie prace i zakupy realizowaliśmy sami. Z jednej strony taka samodzielność oznacza pełną swobodę i elastyczność działań, z drugiej większe obciążenie organizacyjne i kosztowe dla samych ogrodników. Pewne rzeczy się nam udały bardziej, inne mniej – wciąż testujemy nowe rozwiązania (nie tylko ogrodnicze) i poszukujemy optymalnego modelu działania.
Ludzie
Jeśli chodzi o nowości, w tym roku po raz pierwszy oddaliśmy w ręce indywidualnych osób nasze niewielkie drewniane skrzynki – uprawę roślin w pojemnikach prowadziło dziesięć rodzin i samodzielnych ogrodników. Pomysł przyciągnął przede wszystkim mamy z małymi dziećmi (ale nie tylko!), które dzięki swoim niewielkim uprawom mogły nauczyć się jak siać, pielęgnować i zbierać rośliny. W skrzynkach wyrosły zarówno warzywa jak i kwiaty. Pozostałe części ogrodu, jak dotychczas, funkcjonowały jako przestrzeń wspólna, pod opieką grupy inicjatywnej. Ta również troszkę się rozrosła, co bardzo nas cieszy.
Po raz pierwszy (a może tylko po raz pierwszy na taką skalę?) w życie ogrodu włączyli się też “tajemniczy ogrodnicy”. Nazywamy tak osoby, które przeprowadzają pewne prace poza organizowanymi przez nas warsztatami i wydarzeniami, nie sygnalizując tego ani nie konsultując z opiekunami ogrodu. Tajemniczy ogrodnicy wysiali więc rukolę, marchew i sporo kwiatów na rabatach. Podrzucili ogrodniczy kapelusz, wiadra (są niezbędne do podlewania roślin – wodę przynosimy z fosy), a nawet grę planszową! Z jednej strony cieszy takie zaangażowanie i chęć pomocy, z drugiej wolelibyśmy, by “tajemniczy ogrodnicy” się ujawnili. W ogrodzie społecznościowym chodzi przecież o działanie we wspólnocie – razem decydujemy, co i w jaki sposób będziemy robić, wymieniamy pomysły i dzielimy się zadaniami. Znajdzie się też zajęcie dla osób nieśmiałych czy po prostu preferujących pracę w samotności, ważne by te działania były ze sobą spójne.
Przestrzeń
Wiosną założyliśmy zielnik pełen bardziej i mniej znanych roślin – są w nim m.in. dziewanny, ruta, ostropest, lubczyk, jeżówka, lebiodka. Na grządkach eksperymentowaliśmy z uprawą nowych roślin – pomidorów, patisonów i szpinaku. Część upraw warzywnych zadebiutowała na wale permakulturowym, powstałym w miejscu dawnej pryzmy kompostowej. W tym roku po raz pierwszy cieszyliśmy się też (na razie skromnymi) zbiorami malin, zasadzonych poprzedniej jesieni. Przybywa nam ogrodniczego doświadczenia, a w kolejnym roku chcielibyśmy jeszcze bardziej urozmaicić nasze uprawy.
Zmienia się też wygląd rekreacyjnej części ogrodu. Na początku sezonu przygotowaliśmy gigantyczne ogrodowe bierki z długich patyków – są do dyspozycji każdego, kto miałby ochotę na rozgrywkę. Zaprzyjaźnione rodziny wyplotły ogrodowe ozdoby “ojo de dios” – włóczkowe “pająki” strzegły naszych upraw aż do późnej jesieni. Wreszcie kolejna ekipa “tajemniczych ogrodników” zbudowała szałas godny najprawdziwszych indian. Ogród oferuje więc coraz więcej sposobów spędzania czasu, również dla tych, którzy nie palą się do grzebania w ziemi.
Otoczenie
W 2017 roku w większym stopniu współpracowaliśmy z różnymi partnerami. Przede wszystkim na mapie Bemowa pojawiły się Dwa Jelonki – klub sąsiedzki, który zawsze chętnie wspiera wspólne, społeczne inicjatywy. To właśnie tutaj zorganizowaliśmy jesienny warsztat dotyczący naturalnych środków ochrony roślin. Stąd pozyskaliśmy też kawowe fusy, które zasiliły nasz kompostownik. Staramy się odwdzięczyć tak, jak umiemy najlepiej – dostarczając sadzonki do sąsiedzkiego wymiennika roślin i ogromnej donicy, która stoi przed wejściem do Dwóch Jelonków.
Również w tym roku wystartowała Bujna Warszawa – inicjatywa Zarządu Zieleni Miejskiej, która ma na celu popularyzowanie idei ogrodnictwa miejskiego i wspieranie społecznych ogrodów. Nie tylko takich jak nasz, lecz także działających przy domach kultury i szkołach oraz małych ogródków podwórkowych, pielęgnowanych wspólnie przez sąsiadów. Włączyliśmy się do działań Bujnej Warszawy – uczestniczymy w spotkaniach konsultacyjnych i dyskusjach Rady Ogrodów Społecznościowych, dzielimy się doświadczeniami i poszukujemy sposobów lepszego działania w miejskiej przestrzeni. Coraz częściej odwiedzamy inne ogrody społecznościowe – ostatnio Motykę i Słońce, Piwonię i Modraszkę. A jesienią wzięliśmy też udział w pierwszych warszawskich dożynkach miejskich ogrodów.
Plany
Zimą będziemy intensywnie pracować nad planami na kolejny sezon działania ogrodu. Już teraz wiemy, że chcemy odświeżyć grządki, skrzynki i oznakowanie. Zależy nam, by ogród był miejscem bezpiecznym i miłym dla oka, dlatego konieczna będzie wymiana tych materiałów, które okazały się nietrwałe. Marzy się nam też porządna tablica informacyjna – taka, na której znajdzie się miejsce na plan ogrodu, regulamin i informacje o planowanych wydarzeniach. Przede wszystkim jednak przed nami zadanie zaplanowania przyszłorocznych upraw, warsztatów i otwartych wydarzeń, na które was zaprosimy. Wszyscy zainteresowani włączeniem się w życie ogrodu mogą już teraz zgłosić się do nas przez stronę na facebooku. Czekamy na wasze pomysły, które wspólnie spróbujemy zrealizować. Do zobaczenia w ogrodzie!